Çocuklarda Sosyal İletişim Becerileri Geliştirme

Sosyal Beceri Gelişimi

Çocuklarda Sosyal İletişim Becerileri Geliştirme


Sosyal iletişim becerileri, çocukların başkalarıyla etkili bir şekilde etkileşim kurabilmesi için gerekli olan pragmatik dil becerilerini içerir. Bu yazıda, sosyal iletişim becerilerinin ne olduğunu, nasıl geliştiğini ve nasıl desteklenebileceğini detaylı olarak ele alacağız.


Sosyal İletişim Nedir?


Sosyal iletişim (pragmatik dil), dilin sosyal bağlamda uygun kullanımıdır. Sadece ne söylediğimiz değil, nasıl, ne zaman ve kime söylediğimiz önemlidir.


Sosyal İletişimin Bileşenleri


1. Sözel İletişim:

  • Kelime seçimi
  • Cümle yapısı
  • Ses tonu
  • Konuşma hızı

  • 2. Sözel Olmayan İletişim:

  • Göz teması
  • Yüz ifadeleri
  • Vücut dili
  • Jestler

  • 3. Sosyal Kurallar:

  • Sıra alma
  • Konu başlatma/sürdürme
  • Konuşma mesafesi
  • Kibarlık ifadeleri

  • Sosyal İletişim Gelişimi


    0-12 Ay


    Sosyal Etkileşim:

  • Göz teması
  • Gülümseme
  • Seslere tepki
  • Ortak dikkat

  • İletişim Niyeti:

  • İstek bildirme
  • Protesto
  • Sosyal etkileşim

  • 12-24 Ay


    Sözel İletişim:

  • İlk kelimeler
  • İstek ifade etme
  • Adlandırma

  • Sosyal Beceriler:

  • İşaret etme
  • Gösterme
  • Basit oyunlar

  • 2-3 Yaş


    Konuşma Becerileri:

  • Soru sorma
  • Bilgi verme
  • Yorum yapma

  • Sosyal Oyun:

  • Paralel oyun
  • Basit etkileşimli oyunlar
  • Paylaşma (başlangıç)

  • 3-5 Yaş


    Karmaşık İletişim:

  • Hikaye anlatma
  • Açıklama yapma
  • Tartışma

  • Sosyal Kurallar:

  • Sıra alma
  • Kibarlık ifadeleri
  • Konuşma kuralları

  • 5+ Yaş


    İleri Beceriler:

  • Sohbet sürdürme
  • Perspektif alma
  • Mizah anlama
  • Dolaylı dil

  • Sosyal İletişim Zorlukları


    Belirtiler


    Sözel İletişim:

  • Konuşma başlatamama
  • Konuyu sürdürememe
  • Tek taraflı konuşma
  • Bağlam dışı yorumlar

  • Sözel Olmayan:

  • Zayıf göz teması
  • Sınırlı yüz ifadeleri
  • Uygunsuz vücut dili
  • Kişisel alan ihlali

  • Sosyal Kurallar:

  • Sıra almama
  • Kesme
  • Uygunsuz yorumlar
  • Sosyal ipuçlarını kaçırma

  • Nedenler


    Otizm Spektrum Bozukluğu:

  • En yaygın neden
  • Sosyal iletişim çekirdeği

  • Sosyal İletişim Bozukluğu:

  • Sadece pragmatik dil
  • OSB kriterleri yok

  • DEHB:

  • Dürtüsellik
  • Dikkat problemleri
  • Sıra alma güçlüğü

  • Dil Bozuklukları:

  • Anlama problemleri
  • İfade güçlüğü
  • Kelime bulma

  • Çevresel Faktörler:

  • Sınırlı sosyal deneyim
  • Yetersiz model
  • Sosyal izolasyon

  • Değerlendirme


    Gözlem


    Doğal Ortamlarda:

  • Oyun zamanı
  • Yemek zamanı
  • Sınıf ortamı
  • Akran etkileşimi

  • Değerlendirilen Beceriler:

  • Göz teması
  • Sıra alma
  • Konuşma başlatma
  • Konuyu sürdürme
  • Sözel olmayan iletişim

  • Standart Testler


    Test of Pragmatic Language (TOPL):

  • 6-18 yaş
  • Pragmatik dil becerileri

  • Comprehensive Assessment of Spoken Language (CASL):

  • Pragmatik alt testi

  • Social Language Development Test:

  • Sosyal dil becerileri

  • Ebeveyn/Öğretmen Anketleri


    Children's Communication Checklist (CCC):

  • Pragmatik profil
  • Ebeveyn/öğretmen formu

  • Social Responsiveness Scale (SRS):

  • Sosyal beceriler
  • OSB taraması

  • Terapi Yaklaşımları


    Doğrudan Öğretim


    Sosyal Kurallar:

  • Açık öğretim
  • Görsel destekler
  • Rol yapma
  • Pratik

  • Konuşma Becerileri:

  • Konuşma başlatma
  • Konuyu sürdürme
  • Sıra alma
  • Konuşmayı bitirme

  • Sosyal Hikayeler


    Ne Demek:

  • Sosyal durumları açıklayan kısa hikayeler
  • Görsel destekli
  • Kişiselleştirilmiş

  • Nasıl Yazılır:

  • Tanımlayıcı cümleler
  • Perspektif cümleleri
  • Yönlendirici cümleler
  • Onaylayıcı cümleler

  • Kullanım Alanları:

  • Yeni durumlar
  • Zorlayıcı durumlar
  • Sosyal kurallar
  • Beklentiler

  • Video Modelleme


    Avantajları:

  • Görsel öğrenme
  • Tekrar izlenebilir
  • Duraklatma/yavaşlatma
  • Motivasyon

  • Türleri:

  • Yetişkin modeli
  • Akran modeli
  • Kendi modeli
  • Animasyon

  • Sosyal Beceri Grupları


    Yapı:

  • Küçük gruplar (3-6 çocuk)
  • Benzer yaş/beceri
  • Yapılandırılmış aktiviteler
  • Doğal etkileşim

  • Aktiviteler:

  • Oyunlar
  • Rol yapma
  • Tartışmalar
  • İşbirlikçi projeler

  • Hedefler:

  • Sıra alma
  • Paylaşma
  • İşbirliği
  • Problem çözme

  • Akran Aracılı Müdahale


    Akran Eğitimi:

  • Nasıl etkileşim kuracakları
  • Nasıl destek olacakları
  • Nasıl model olacakları

  • Avantajları:

  • Doğal ortam
  • Yaşıt modeli
  • Genelleme
  • Arkadaşlık

  • Spesifik Beceriler


    Göz Teması


    Neden Önemli:

  • Dikkat gösterme
  • İlgi ifadesi
  • Sosyal bağlantı

  • Öğretme Stratejileri:

  • Kademeli yaklaşım
  • Oyunlaştırma
  • Pekiştirme
  • Beklentileri ayarlama

  • İpuçları:

  • "Bana bak" yerine "Gözlerime bak"
  • Kısa süreler
  • Doğal bağlamlarda
  • Zorlamayın

  • Sıra Alma


    Öğretme:

  • Basit oyunlarla başlama
  • Görsel destekler
  • Sözel ipuçları
  • Zamanlayıcı kullanımı

  • Aktiviteler:

  • Top atma
  • Kule yapma
  • Masa oyunları
  • Konuşma oyunları

  • Konuşma Başlatma


    Stratejiler:

  • Konuşma başlatıcıları öğretme
  • Selamlaşma
  • Soru sorma
  • Yorum yapma

  • Örnekler:

  • "Merhaba, nasılsın?"
  • "Bu oyunu sever misin?"
  • "Harika bir gün!"

  • Konuyu Sürdürme


    Teknikler:

  • Soru sorma
  • Yorum ekleme
  • İlgili bilgi verme
  • Dinleme becerileri

  • Görsel Destekler:

  • Konu kartları
  • Konuşma haritaları
  • İpucu kartları

  • Perspektif Alma


    Theory of Mind:

  • Başkalarının düşünceleri
  • Duygular
  • İnançlar
  • Niyetler

  • Öğretme:

  • Duygu tanıma
  • Duygu nedenleri
  • Farklı perspektifler
  • Empati

  • Ev ve Okul Stratejileri


    Ebeveynler İçin


    Günlük Fırsatlar:

  • Yemek zamanı sohbetleri
  • Oyun zamanı etkileşimi
  • Kitap okuma tartışmaları
  • Aile aktiviteleri

  • Model Olma:

  • Uygun sosyal davranışlar
  • Kibarlık ifadeleri
  • Sıra alma
  • Dinleme

  • Pekiştirme:

  • Olumlu davranışları övme
  • Spesifik geri bildirim
  • Tutarlılık

  • Öğretmenler İçin


    Sınıf Stratejileri:

  • Açık beklentiler
  • Görsel kurallar
  • Sosyal beceri öğretimi
  • Akran desteği

  • Yapılandırılmış Aktiviteler:

  • Grup çalışmaları
  • Sıra alma oyunları
  • Tartışma zamanı
  • Sosyal beceri dersleri

  • Bireysel Destek:

  • Sosyal hikayeler
  • Görsel destekler
  • İpucu kartları
  • Geri bildirim

  • Teknoloji ve Sosyal Beceriler


    Uygulamalar


    Sosyal Beceri Uygulamaları:

  • Model Mevlana
  • Social Express
  • Conversation Builder

  • Video Modelleme:

  • YouTube videoları
  • Özel hazırlanmış videolar
  • Kendi videolarınız

  • Sanal Gerçeklik


    Avantajları:

  • Güvenli ortam
  • Tekrar pratiği
  • Gerçekçi senaryolar
  • Motivasyon

  • Özel Durumlar


    Otizm Spektrum Bozukluğu


    Özel İhtiyaçlar:

  • Açık öğretim
  • Görsel destekler
  • Yapılandırılmış yaklaşım
  • Genelleme çalışması

  • DEHB


    Stratejiler:

  • Kısa aktiviteler
  • Sık molalar
  • Hareket entegrasyonu
  • Pozitif pekiştirme

  • Utangaçlık/Anksiyete


    Yaklaşım:

  • Kademeli maruz bırakma
  • Güvenli ortam
  • Küçük gruplar
  • Başarı deneyimleri

  • Sonuç


    Sosyal iletişim becerileri, çocukların başarılı ilişkiler kurması ve sürdürmesi için kritik öneme sahiptir. Erken müdahale, yapılandırılmış öğretim ve doğal ortamlarda pratik ile çocuklar etkili sosyal iletişimciler olabilirler. Bodrum'da sosyal iletişim becerileri geliştirme için profesyonel dil ve konuşma terapisi desteği için bizimle iletişime geçebilirsiniz.


    Built with v0