Otizm Spektrum Bozukluğunda Dil ve İletişim Terapisi

Otizm

Otizm Spektrum Bozukluğunda Dil ve İletişim Terapisi


Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), sosyal iletişim ve etkileşimde zorluklar ile sınırlı, tekrarlayan davranış örüntüleri ile karakterize bir gelişimsel durumdur. Bu yazıda, OSB'li çocuklarda dil ve iletişim terapisi yaklaşımlarını detaylı olarak ele alacağız.


OSB'de İletişim Profili


İletişim Zorlukları


Sözel İletişim:

  • Gecikmeli veya olmayan konuşma
  • Ekolali (tekrarlama)
  • Monoton ses tonu
  • Literal (kelimesi kelimesine) anlama

  • Sözel Olmayan İletişim:

  • Sınırlı göz teması
  • Azalmış jestler
  • Yüz ifadesi sınırlı
  • Vücut dili farklı

  • Sosyal İletişim:

  • Sıra alma zorluğu
  • Konuşma başlatamama
  • Konuyu sürdürememe
  • Sosyal ipuçlarını anlayamama

  • İletişim Güçlü Yönleri


  • Görsel öğrenme
  • Detaylara dikkat
  • Rutin ve yapı sevgisi
  • Özel ilgi alanları
  • Hafıza becerileri

  • Değerlendirme Süreci


    Kapsamlı Değerlendirme


    1. İletişim Becerileri:

  • Sözel dil (varsa)
  • Sözel olmayan iletişim
  • Sosyal iletişim
  • Pragmatik dil

  • 2. Oyun Becerileri:

  • Sembolik oyun
  • Hayal gücü
  • Sosyal oyun

  • 3. Duyusal Profil:

  • Duyusal arayıcı/kaçınan
  • Duyusal işleme
  • Duyusal tercihler

  • 4. Güçlü Yönler ve İlgiler:

  • Motivasyon kaynakları
  • Öğrenme stili
  • Özel yetenekler

  • Terapi Yaklaşımları


    1. DIR/Floortime


    Odak:

  • Duygusal bağlantı
  • İlişki temelli
  • Çocuk liderliğinde

  • Hedefler:

  • Karşılıklı etkileşim
  • Duygusal düzenleme
  • Sembolik düşünme

  • 2. PECS (Picture Exchange Communication System)


    Ne Demek:

    Resim değişim iletişim sistemi


    Nasıl Çalışır:

  • Çocuk resim kartı verir
  • İstediğini alır
  • İletişim başlatmayı öğrenir

  • Aşamalar:

    1. Fiziksel değişim

    2. Mesafe ve sebat

    3. Resim ayırt etme

    4. Cümle yapısı

    5. Sorulara cevap

    6. Yorum yapma


    3. AAC (Augmentative and Alternative Communication)


    Alternatif İletişim Yöntemleri:


    Düşük Teknoloji:

  • Resim kartları
  • İletişim panoları
  • Jestler, işaretler

  • Yüksek Teknoloji:

  • Konuşma üreten cihazlar
  • Tablet uygulamaları
  • Göz takip sistemleri

  • 4. Sosyal İletişim Terapisi


    Hedefler:

  • Göz teması
  • Sıra alma
  • Konuşma başlatma
  • Konuyu sürdürme
  • Sosyal ipuçları

  • Teknikler:

  • Video modelleme
  • Sosyal hikayeler
  • Rol yapma
  • Akran aracılı müdahale

  • 5. Doğal Gelişimsel Davranışsal Müdahaleler (NDBI)


    Özellikler:

  • Doğal ortamlarda
  • Çocuğun motivasyonu
  • Oyun temelli
  • Davranışsal prensipler

  • Örnekler:

  • Pivotal Response Treatment (PRT)
  • Early Start Denver Model (ESDM)

  • Ekolali ve Yönetimi


    Ekolali Nedir?


    Duyulan kelimelerin veya cümlelerin tekrarlanması.


    Türleri:


    Anlık Ekolali:

    Hemen tekrarlama

  • "Suyu ister misin?" → "Suyu ister misin?"

  • Gecikmeli Ekolali:

    Daha önce duyulan ifadelerin tekrarı

  • Reklam sloganları
  • Film diyalogları

  • Ekolalinin İşlevi


    Ekolali amaçsız değildir:

  • İletişim kurma girişimi
  • Kendini sakinleştirme
  • Bilgi işleme
  • Sosyal etkileşim

  • Ekolaliyle Çalışma


    1. İşlevi Anlayın:

    Ne söylemeye çalışıyor?


    2. Model Olun:

    Uygun cevabı gösterin


    3. Genişletin:

    Ekolaliyi anlamlı iletişime dönüştürün


    4. Alternatifler Öğretin:

    Daha işlevsel ifadeler


    Sosyal Hikayeler


    Ne Demek?


    Sosyal durumları açıklayan kısa, görsel hikayeler.


    Nasıl Yazılır?


    1. Tanımlayıcı Cümleler:

    "Okula gittiğimde, sınıfa girerim."


    2. Perspektif Cümleleri:

    "Öğretmenim beni görünce mutlu olur."


    3. Yönlendirici Cümleler:

    "Öğretmenime 'Günaydın' derim."


    4. Onaylayıcı Cümleler:

    "Bu iyi bir fikirdir."


    Kullanım Alanları


  • Yeni durumlar
  • Zorlayıcı aktiviteler
  • Sosyal kurallar
  • Duygusal düzenleme

  • Video Modelleme


    Ne Demek?


    Hedef davranışın video ile gösterilmesi.


    Türleri


    1. Yetişkin Modeli:

    Yetişkin davranışı gösterir


    2. Akran Modeli:

    Akran davranışı gösterir


    3. Kendi Modeli:

    Çocuğun kendi başarılı performansı


    4. Animasyon:

    Çizgi film karakterleri


    Avantajları


  • Görsel öğrenme
  • Tekrar izlenebilir
  • Motivasyon artışı
  • Genelleme kolaylığı

  • Duyusal Entegrasyon


    OSB ve Duyusal İşleme


    OSB'li çocukların %90'ında duyusal işleme farklılıkları vardır.


    Duyusal Arayıcılar:

  • Yoğun uyaran arar
  • Hareket sever
  • Dokunma arar

  • Duyusal Kaçınanlar:

  • Uyaranlardan kaçınır
  • Gürültüye hassas
  • Dokunmayı sevmez

  • Duyusal Diyeti


    Günlük duyusal aktiviteler planı:

  • Sakinleştirici aktiviteler
  • Uyarıcı aktiviteler
  • Organizasyon aktiviteleri

  • İletişime Etkisi


  • Duyusal rahatsızlık → İletişim azalır
  • Duyusal düzenleme → İletişim artar
  • Duyusal tercihler → Motivasyon

  • Ebeveyn Eğitimi ve Destek


    Ebeveynlerin Rolü


    Birincil Terapi Uygulayıcısı:

  • En çok zaman geçiren
  • Doğal öğrenme fırsatları
  • Genelleme sağlayan

  • Ev Stratejileri


    1. Çevresel Düzenlemeler:

  • Görsel destekler
  • Yapılandırılmış rutinler
  • Öngörülebilir ortam

  • 2. İletişim Fırsatları:

  • Sabotaj kullanın
  • Bekleme süresi tanıyın
  • Seçenekler sunun

  • 3. Özel İlgi Alanları:

  • Motivasyon için kullanın
  • İletişim köprüsü yapın
  • Genişletme fırsatı

  • 4. Olumlu Pekiştirme:

  • İletişim girişimlerini ödüllendirin
  • Küçük adımları kutlayın
  • Tutarlı olun

  • Akran Etkileşimi


    Neden Önemli?


  • Doğal öğrenme ortamı
  • Sosyal motivasyon
  • Genelleme
  • Arkadaşlık becerileri

  • Akran Aracılı Müdahale


    Akran Eğitimi:

  • Nasıl etkileşim kuracakları
  • Nasıl destek olacakları
  • Nasıl model olacakları

  • Yapılandırılmış Aktiviteler:

  • Ortak ilgi alanları
  • Sıra alma oyunları
  • İşbirlikçi projeler

  • Teknoloji ve AAC


    Tablet Uygulamaları


    Popüler Uygulamalar:

  • Proloquo2Go
  • TouchChat
  • LAMP Words for Life

  • Avantajları:

  • Taşınabilir
  • Özelleştirilebilir
  • Motivasyon artırıcı
  • Ses çıkışı

  • AAC Mitleri


    **Mit:** "AAC konuşmayı engeller"

    **Gerçek:** AAC konuşmayı destekler ve teşvik eder


    **Mit:** "Önce konuşmayı denemeliyiz"

    **Gerçek:** AAC hemen başlatılmalı


    **Mit:** "AAC sadece konuşamayanlar için"

    **Gerçek:** AAC tüm iletişim seviyelerinde faydalı


    Okul İşbirliği


    Ekip Yaklaşımı


  • Dil ve konuşma terapisti
  • Özel eğitim öğretmeni
  • Sınıf öğretmeni
  • Aile
  • Diğer uzmanlar

  • Sınıf Destekleri


    Görsel Destekler:

  • Günlük program
  • Görev listeleri
  • Sosyal hikayeler

  • İletişim Destekleri:

  • AAC cihazı
  • Resim kartları
  • İletişim panosu

  • Çevresel Düzenlemeler:

  • Yapılandırılmış ortam
  • Sessiz alan
  • Öngörülebilir rutinler

  • İlerleme ve Beklentiler


    Gerçekçi Hedefler


  • Bireysel farklılıklar
  • Güçlü yönlere odaklanma
  • Küçük adımlar
  • Uzun vadeli bakış

  • Başarı Ölçütleri


  • İletişim girişimleri artışı
  • Sosyal etkileşim artışı
  • Bağımsızlık artışı
  • Yaşam kalitesi iyileşmesi

  • Sonuç


    OSB'li çocuklarda dil ve iletişim terapisi, bireysel ihtiyaçlara göre özelleştirilmiş, kanıta dayalı yaklaşımlar gerektirir. Erken müdahale, yoğun terapi ve aile katılımı ile çocuklar önemli ilerlemeler kaydedebilirler. Her çocuk benzersizdir ve kendi hızında gelişir. Bodrum'da OSB'li çocuklar için profesyonel dil ve konuşma terapisi desteği için bizimle iletişime geçebilirsiniz.


    Built with v0